Obsesif Kompulsif Bozukluk ve İlişkili Bozukluklar

• Obsesyon (Saplantı) Nedir?
• Kompulsiyon (Zorlantı) Nedir?
• Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?
• Beden Algı Bozukluğu (Beden Dismorifk Bozukluğu) Nedir?
• Saç Yolma (Trikotilomani) Nedir?
• Cilt Yolma Nedir?
• Toplama (İstifleme, Biriktirme) Bozukluğu Nedir?

Obsesyon (Saplantı) Nedir?

Obsesyon kelimesinin kökeni ‘obsidere’ olup kelime anlamı kuşatılmak ve ele geçirilmektir. Bu anlama göre günümüzde kişinin belirli düşüncelerden kurtulamaması olarak yorumlanabilir. Halk arasında takıntı, saplantı ve vesvese olarak da söylenir. Ancak takıntı kullanıma pek uygun değildir çünkü kelime anlamı olarak farklı anlamlara gelebilmektedir. Saplantı kullanımı daha uygundur.

Saplantılı düşünceler kişinin istememesine rağmen zihnine gelmesini engelleyemediği, güçlü duygular uyandırabilen ve kişiyi zorlayan katı ve esnek olmayan düşüncelerdir. Bunlar düşünce, dürtü, düşlem, fantezi ya da bunların karışımı olabilir. Kişide anksiyete ve yoğun duyguya sebep olabilirler ve kişi bunlardan kurtulmak için çeşitli ritüeller, düzenler, kaçınma, tekrarlama ve rahatlayıcı davranışlarda bulunabilir. Bu saplantıları kişi yok sayabilir, onlardan kaçmaya veya kompanse etmeye çalışabilir.

Kompulsiyon (Zorlantı) Nedir?

Kompulsiyon, obsesif yani saplantılı düşüncelerden kurtulmak adına ya da rahatlamak adına yapılan tekrarlayıcı davranışlar ya da zihinsel eylemlerdir. Bazen düşünceler de kendini kompulsiyon olarak gösterebilir. Mesela kişi kafasındaki kötü düşüncelerden kurtulmak için çeşitli tekrarlayıcı zihinsel eylemlere başvurabilir.

Davranışsal kompulsiyonlar ise kendini ritüel ve tekrarlayıcı eylem olarak saplantı düşünceleri ve getirdiği duygulardan kurtulmak amacıyla yapılan eylemlerdir. Mesela kişi kendini temiz hissetmek için elini beş kere yıkayabilir. Beş kere yıkama eyleminin tamamlanmaması durumu, davranış ritüelini baştan başlatabilir veya kişide büyük rahatsızlık yaratabilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

• Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?
• Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Belirtileri Nedir?
• Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedenleri Nedir?
• Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Alt Türleri Nedir?
• Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Tedavisi Nedir?

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?

Obsesif kompulsif bozukluklar temelde saplantılı düşüncelerin yarattığı anksiyete ve bundan kurtulmak veya rahatlamak için yapılan tekrarlayıcı ve ritüelistik kompulsif eylemlerin birbirini izleyen kontrolsüz döngüsüne denir.

Saplantılı düşünceler kişinin istememesine rağmen zihnine gelmesini engelleyemediği, güçlü duygular uyandırabilen ve kişiyi zorlayan katı ve esnek olmayan düşüncelerdir.

Kompulsiyon, obsesif yani saplantılı düşüncelerden kurtulmak adına ya da rahatlamak adına yapılan kontrol edilemeyen veya kontrol edilmesi çok güç olan tekrarlayıcı davranışlar ya da zihinsel eylemlerdir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk diyebilmemiz için bu davranışların ve düşüncelerin insan ilişkilerini bozacak düzeyde olması, kişinin işlevselliğini bozacak düzeyde olması gerekir.

Mesela kişi temiz hissetme saplantısı varsa kişilerle kapalı mekanda oturmaktan çekinebilir, el sıkışmak ve yakın durmaktan çok rahatsızlık duyabilir ve bu rahatsızlık hissini geçirmek için ritüellerini her yerde uygulamakta zorlanabilir. Dışarı çıkamayabilir, iş yerinde ve günlük aktivitelerinde çok zorlanabilir.

Birçok obsesif kompulsif bozukluk alt çeşidi vardır. Hepsinin saplantı ve tekrarlayıcı davranışları kendine özel olabilir.

Önemli bir geliştirici faktör kişi bu hissettiği rahatsızlığı kendine uygun şekilde geçirebildiği veya rahatlayabildiği yöntemi bir dahakine daha sık uygulamaya başlar. Bir nevi rahatsızlık veren durum üzerinde kontrol sahibi olduğu hissine varır.

Duygu ve belirsizlik üzerine kontrol sahibi olma arzusu önemli bir yer edinir. Kontrol hissi edinilince de kişi bunu bir güvenilir ritüel olarak görmeye başlayabilir ve belirsizlikle barışık bir şekilde yaşamaktansa belirsizliği kendi yöntemleriyle gidermesi kişinin bu döngüsünü besler.

Obsesyonlar istem dışıdır, yineler, istemesek de aklımıza gelir, bazen sadece düşünce değil imaj veya dürtü şeklinde olabilir. Düşünceler rahatsız etmesine rağmen bu düşüncelerden kurtulamaz. Düşüncelerin mantık dışı olduğunu bilir fakat engel olamaz. Bu obsesif düşünceler aile öğretileriyle, dinle veya felsefeyle ilgili de olabilir. Bu türlerle baş etmesi daha zorlayıcı olabilir çünkü kişi kendi dünyasında bu düşüncelere kendinden daha büyük anlamlar yüklemektedir, bu yüzden bunu telafi etme isteği daha güçlü ve katı olabilir. Onların davranışları tamamlanmadığında da büyük bir suçluluk duygusu bastırabilir.

Bazen kültürümüzde yaşça büyük ev kadınlarının her gün saatlerce evi temizlediğine ve her eşyayı katlayıp düzenlediğine şahitlik edebilir. Onlara sorduğumuzda ise temizliğin kültürün ve dinin önemli bir parçası olduğunu savunabilirler. Bu doğru da olabilir ancak kişinin hayatını ne denli etkilediği ve küçük rahatsızlıklara bile tahammül edemediği durumlar gözden kaçırılmamalıdır.

Stresli ve belirsiz durumlarda bu saplantı ve davranışların etkisinin çok arttığı da görülür.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Belirtileri Nedir?

Sıkıntıların, problemlerin artacağından endişe edilen durumlardan ve yerlerden kaçınma.
Belirli kelimeleri cümleleri tekrarlama.
Rutin işleri sırasında yüksek sesli veya içinden sürekli sayı sayma.
Tekrar tekrar bir şeyleri kontrol etme isteği (Ocak, kapı, prizler, şofben).
Abartılı biçimde düzen merakı, simetri takıntısı, kusursuzluk ihtiyacı, mükemmeliyetçilik.
Hata yapmaktan korkma.
Emin olamama durumu.
Değer yargılarını veya inançlarını yerine getiremiyor olma korkusu.
Birilerine zarar verdiğine ya da zarar göreceğine dair istemsiz düşünce ya da görüntüler.
Saçma ve mantıksız olduğunu bildiği halde belirli sayılarda ve biçimlerde belirli eylemlerde bulunma

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedenleri Nedir?

OKB’ nin en önde gelen geliştirici faktörleri ailede öğrenilmiş katı düşünceler ve baskıcı aile yapılarıdır. Çocuk mükemmel olamadıkça veya ailenin baskıladığı kurallara tam uymadığı sürece takdir görmez bu da yetişkin yaşlarda katı düşünceler ve katı ritüellerin oluşmasına sebep olabilir.

Kişilik özellikleri olarak kişinin biyolojik yapısı belirsizlik durumlarına daha hassas olabilir ve diğerlerine göre daha keskin ritüellere ihtiyaç duyabilir. Aynı zamanda OKB’nin genetik yatkınlığı da bulunmuştur. Yani aile üyelerinizde OKB tanısı varsa bunu geliştirmeniz daha yüksek ihtimal olur.

Diğer bir önemli geliştirici faktör ise öğrenme dinamiklerinde yatar. Kişi ona rahatsızlık veren durumlarda rahatlamak veya ondan kurtulmak için bazı davranışlarda bulunur. Eğer bu rahatsızlık azalırsa kişi duygunun ardından gelen davranışı işe yarayan bir şekilde güçlendirir ve güvendiği bir baş etme yöntemi olarak gelişir. Zaman içinde bu düşünce ve davranış döngüsü güçlenir ve kişi bu davranışlara muhtaç hissedebilir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Alt Türleri Nedir?

Zarar verme-kontrol tipi: Kişi sürekli kapıyı kilitleyip kilitlemediği, gazı kapatıp kapatmadığı, suyu kapatıp kapatmadığı, elektriği kapatıp kapatmadığı gibi önemli işleri yapıp yapmadığı şüphesi taşıyabilir. Takıntılı bir şekilde zihne gelen bu şüpheleri gidermek için de hakkında şüphe duydukları şeyi kontrol ederler. Ama kontroller içlerini rahatlatmaz. Kontrolden sonra da kontrol edip etmediğinden şüphe eder. Bu kişiler hata yapma korkusu taşıyabilirler. Örneğin önemli bir randevuyu unutma korkusu, iyi olmayan bir ödevi teslim etme korkusu, iyi olmayan bir iş yapma korkusu gibi. Bu korku da çoğunlukla onları yapmak istedikleri şeyi yapmaktan alıkoyar.

Bulaşma ve temizleme: Kişiler kendilerine bir mikrobun bulaşacağını/ bulaşmış olabileceğini düşünerek çeşitli kaçınma davranışları ve kompulsiyonlar sergileyebilirler. Kompulsiyonlara en iyi örnek sürekli el yıkama davranışı gösterilebilir. OKB’li bir kişinin el yıkamasını normal bir el yıkamasından ayıran en önemli özellik sürekli olarak tekrar tekrar yapılan yıkamadır. Kişi elini yıkar ama elinin temizlendiğine ikna olamaz ve tekrar tekrar yıkar. Bu yüzden de genellikle bu kişilerin elleri, hem kullanılan sabun gibi kimyasal maddelerden hem de sık yıkanmalardan ötürü tahriş olur. Bu kişiler zaman zaman elleri temizlensin diye çamaşır suyu kullanabilirler veya sürekli olarak çamaşır suyunu sabuna karıştırarak ellerini yıkayabilirler.

Düzen ve simetri: Kişi her şeyde ve her zaman düzen ve simetri ister. Belirli işler “eksiksiz” yapılıncaya kadar tatmin olmaz veya içi rahat etmez. Düzen ve simetri nerelerde arandığı kişiden kişiye değişebilir.

Dini ve cinsel obsesyonlar: Kişiler dini, cinsel veya saldırgan içerikte ve toplum tarafından uygunsuz düşüncelere sahip olabilirler. Uygunsuz dini içerikteki düşüncelerde ibadet sırasında uygun olmayan örneğin cinsel içerikli düşüncelerin akla gelmesi olabileceği gibi dini değerlere küfür etme isteği de olabilir. Uygunsuz içerikteki cinsel düşüncelerde ise abla, abi, anne, baba gibi yakın çevredekilerle cinsellik düşünceleri akla gelebilir. Bazı kişilerde eşcinsel olduklarına dair düşünceler zihni meşgul eder. Kişiler bu tür düşüncelerden çok ciddi düzeyde suçluluk ve utanç duyarlar, genellikle de ne çevrelerine ne de uzmana açılabilirler, bu düşüncelerle yanlış şekilde savaşarak hayatlarını daha da zorlaştırırlar. Uygunsuz saldırgan içerikteki düşünceler ise çoğunlukla çocuk veya engelli gibi yardıma muhtaç birine saldırma düşünceleri akla gelir ve suçluluk yaratır.

Bedensel obsesyonlar: Kişi bedenindeki bölgelerin kusursuz olması için çok çaba sarf edebilir. Çok küçük farklara bile çok enerji harcayabilir. Yediği yemekleri çok katı bir düzene sokabilir, haftanın her gününe kadar her gün spor yapabilir. Günde birkaç kere tartıya çıkabilir. Ya da çok sayıda estetik ameliyatı geçirebilir ancak gene de rahatlamayabilirler.

Biriktirme(istifleme) tipi: Kişi sahip olduğu eşyayı atmakta çok zorlanır. Bir şekilde tekrar ihtiyacı olabileceğine ve bu sebeple ihtiyacı olduğunda ulaşabilmek ister. Ev bu sebeple eşyalar tarafından kullanılması zor bir hale dönüşebilir. Bir süre sonra aradığını bulmak için de çok vakit harcayabilir. Bu hastalık aynı zamanda para biriktirmek ve parayı harcayamamak olarak da karşımıza çıkabilir. Eşya ve para kullanmada tutarsız davranışlarda bulunabilirler. Örneğin bir baba çocuğu için bir şey satın almaktan çekinmeyebilir ancak kendine hiç para harcamayabilir. Ya da ebeveyn ev ihtiyacı ve sağlık gibi durumlarda hiç çekinmeden en iyi hizmeti almakta çekinmezken keyfi gözüken şeylere hiç para harcamayabilir.

OKB’nin daha birçok alt türü vardır, bunların temeli saplantı ve kompulsiyonların birbirini izleyen, yıkıcı ve kontrol edilemeyen tekrarlayıcı döngüleridir. Konusu ne olursa olsun kişi günlük hayatında çok zorlanabilir. Çoğu durumda bu katı düşünce davranışlar değer yargıları, din ve kültür gibi güçlü inanç sistemleriyle güçlendirilir bu sebeple hem fark etmesi hem de bir hastalık olarak görmesi çok zor olabilir. Ancak bu kişinin hayatına zarar vermesini ve onu tüketmesini değiştirmez, bazı kişiler eğer destek alırlarsa bu değer yargılarının yargılanacağından veya değiştirilmeye çalışılacağından çok korkar. Bu sebeple erteler veya çekinir. Ancak doktorunuz sizin hayatınızı daha yaşanabilir kılmayı amaçlar ve değer yargılarınıza uygun bir yöntemle size yardımcı olmaya çalışır.

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Tedavisi Nedir?

OKB için başlıca tedavi yöntemleri psikoterapi, ilaç tedavisi ve bunların kombinasyonudur.

Maruz kalma tedavisiyle kişiye sakin kalma teknikleri ve telkinleri öğretilir. Kişinin hastalık seviyesine uygun korku durumlarına maruz bırakılıp beceri geliştirmesi hedeflenir.

Bilişsel davranışçı terapiyle kişinin duygu-düşünce-davranış döngüleri incelenerek hastalığı devam ettirici ve hastalığı oluşturan döngüler keşfedilir. Ardından düşünce ve davranış teknikleriyle daha sağlıklı döngüler oluşturulması hedeflenir.

Psikodinamik terapi ile kişinin bilinçdışında fark etmediği nesne ilişkileri, savunma mekanizmaları ve travmatik süreçlerin kişilik algısında nasıl roller aldığı ve OKB ile ilişkisi araştırılır. Etmenlerin keşfedilmesi ile kişinin soruna yol açan döngülerde yeni davranışlar geliştirmesi mümkün olacaktır.

Psikoterapi uygun durumlarda psikiyatriniz tarafından uygun görülen ilaçlarla beraber daha işlevli kılınabilir. İlaç ve terapi sürecinin beraber yürütülmesi için profesyonel ve güvenilir bir yardım almanız çok önemlidir.

Çok ağır durumlarda beyin nöral yollarını cerrahi işlemlerle manipüle eden tedavi yöntemi mevcuttur. Ancak işe yarama oranı %50’dir ve çok ağır durumlarda düşünülmesi gerekir.

Beden Algı Bozukluğu (Beden Dismorfik Bozukluğu)

• Beden Algı Bozukluğu (BAB) Nedir?
• Beden Algı Bozukluğu (BAB) Belirtileri Nedir?
• Beden Algı Bozukluğu (BAB) Sebepleri Nedir?
• Beden Algı Bozukluğu (BAB) Tedavisi Nedir?

Beden Algı Bozukluğu (BAB) Nedir?

Birçok kişi görünüşünden memnun olmayabilir, bazı fiziksel özelliklerini değiştirmek isteyebilir ancak bu durum onların psikolojik bir rahatsızlığı olduğunu doğrudan göstermez.

Beden algı bozukluğunu değerlendirirken bu durumun obsesif-kompulsif spektrumunda olduğunu hatırlamakta fayda vardır. Saplantılı düşünceler kişinin istememesine rağmen zihnine gelmesini engelleyemediği, güçlü duygular uyandırabilen ve kişiyi zorlayan katı ve esnek olmayan düşüncelerdir. Kompulsiyon, obsesif yani saplantılı düşüncelerden kurtulmak adına ya da rahatlamak adına yapılan kontrol edilemeyen veya kontrol edilmesi çok güç olan tekrarlayıcı davranışlar ya da zihinsel eylemlerdir.

Beden algı bozukluğunda ise bu obsesyon ve kompulsiyon döngüsü beden üzerine yoğunlaşmıştır. Beden algı bozukluğu, kişinin fiziksel görünüşüne dair algıladığı bir ya da daha fazla kusura karşı olan takıntılı ve tekrarlayan ya da zihinsel eylemleri içermektedir. Burada kişinin algıladığı bedensel kusurlar dışarıdan bakıldığında fark edilmeyen ya da çok az anlaşılan kusurlardır.

Bu durum sadece çok küçük detaylar olmasını gerektirmez. Beden algı bozukluğu genel oalrak kişinin vücudu ile kopuk olmasını içerir. Vücudundaki rahatsız olunan ögeler fark edilebilir veya olmasa da kişi kendi içinde bedeninin bütünüyle veya parçalarıyla kopuk bir ilişki geliştirmiştir. Diğer bir değişle vücudu ile barışık değildir.

Aynı zamanda bu kişiler başkalarının kendinde ‘kusur’ olarak tanımladığı detayları görüp buna yorum yapmasından çok çekinirler ve çok hassas olabilirler. Hatta başkaları tarafından görülmemesi için çeşitli eylemlerde de bulunurlar. Mesela dışarı çıkmayabilirler, o bölgelerini sürekli kapalı tutabilirler, çok yoğun spor yapabilirler, sayısız estetik operasyon geçirebilirler ve çok sıkı diyetler yapabilirler.

Bu sebeple kişilere yardımcı olacağı düşünülen tavsiyeler vermek tahmin edilenden daha ters tepki verebilir. Bu durum için en uygun olanı kişinin kırılganlığını hesaba katarak onu profesyonel destek almaya teşvik etmektir.

Beden Algı Bozukluğu (BAB) Belirtileri Nedir?

Kusur olarak görülen beden parçaları hakkında kontrol edilemeyen düşüncelere sahip olmak.
Beden hakkındaki düşüncelerin kişide yoğun anksiyete yaratması.
Sık sık ayna veya direkt bakılarak vücut bölgelerinin gözlenmesi.
Sürekli başkaları ile vücutlarının veya bölgelerinin karşılaştırması yapılması.
Bu bölgelerin sıkça kapatılmaya çalışılması.
Kusurlu görünen yerleri ‘düzeltmek’ için yoğun uğraşlarda bulunulması.
Mükemmeliyetçi olmak.
Kendine zarar verse de kusurları düzeltmeye çalışmak (deriyi soymak, tırnaklamak vb.).
Günlük yaşamın önemli bir bölümünü beden ile ilgili düşünceler ve uğraşlar ile geçirmek.

Beden Algı Bozukluğu (BAB) Sebepleri Nedir?

Beden algı bozukluğunun da her psikolojik rahatsızlık gibi ailevi sebepleri vardır. Kişinin kendi beden sınırlarının kabul edilmemesi veya muğlak olması çocukluk döneminde hiç takdir görmemesi, zor tatmin olan ebeveynlere sahip olunması, duygusal ve fiziksel taciz, ebeveyn tarafından ihmal, ebeveynle güvensiz bağlanma kurulması ve çocuğun çok sık eleştirilmesi çocuğun bireyselleşme sürecinde beden algı bozukluğuna yol açmış olabilir.

Genetik faktörler de vardır. Ailede obsesif-kompulsif hastalık saptanması kişide beden algı bozukluğu oluşma ihtimalini arttırır. Beyin algısı aynı zamanda nörolojik bir olgudur. Bu nörolojik işlevin doğru çalışamaması genetik olarak aktarılabilir.

Kültür ve sosyal çevre de beden algı bozukluğunu güçlendirici etkilerde bulunabilir. Çocukluktan beri beğenilmek ve kabul görmeye çalışan bireylerin bunu sağlamak için yüksek enerji harcaması erişkin yaşamda sıkıntılar yaratabilir.

Aynı zamanda anksiyete, depresyon ve obsesif kompulsif bozukluk gibi tanılara sahip olmak da beden algı bozukluğu ihtimalini arttıran faktörlerdir.

Beden Algı Bozukluğu (BAB) Tedavisi Nedir?

Beden algı bozukluğunu için başlıca tedavi yöntemleri psikoterapi, ilaç tedavisi ve bunların kombinasyonudur. Ancak kendine zarar verme durumu yoğunsa psikiyatrik yataklı servislerinde de tedavi görmek uygun olabilir.

Bilişsel davranışçı terapiyle kişinin duygu-düşünce-davranış döngüleri incelenerek hastalığı devam ettirici ve hastalığı oluşturan döngüler keşfedilir. Ardından düşünce ve davranış teknikleriyle daha sağlıklı döngüler oluşturulması hedeflenir.

Psikodinamik terapi ile bilinçdışına fark etmediği nesne ilişkileri, savunma mekanizmaları ve travmatik süreçlerin kişilik algısında nasıl roller aldığı ve BAB ile ilişkisi araştırılır. Etmenlerin keşfedilmesi ile kişinin soruna yol açan döngülerde yeni davranışlar geliştirmesi mümkün olacaktır.

Psikoterapi uygun durumlarda psikiyatriniz tarafından uygun görülen ilaçlarla beraber daha işlevli kılınabilir. İlaç ve terapi sürecinin beraber yürütülmesi için profesyonel ve güvenilir bir yardım almanız çok önemlidir.

Kısacası tüm tedavilerde amaç kişi tarafından benimsenmekte zorlanan vücudu kişinin benimsemesidir. Onu kabul edip bir bütün olma hissine erişmektir. Bu da kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir çünkü buna sebep olan durumlar çeşitlilik gösterir. Ancak tedavi mümkündür ve profesyonel yardım ile vücut ile daha barışık bir yaşam sürmek hayatı daha rahat ve huzurlu bir hale getirir.

Saç Yolma (Trikotilomani) Bozukluğu

• Saç Yolma (Trikotilomani) Nedir?
• Saç Yolma (Trikotilomani) Belirtileri Nedir?
• Saç Yolma (Trikotilomani) Nedenleri Nedir?
• Saç Yolma (Trikotilomani) Tedavisi Nedir?

Saç Yolma (Trikotilomani) Nedir?

Bu rahatsızlık vücudunuzun çeşitli bölgelerindeki saç ve tüyleri kontrolsüz bir şekilde yolmak anlamına gelir. Dürtülere karşı konulması zordur ve anskiyetenin giderilmesi amacıyla oluşmuştur ancak ilerlemesi halinde eylemin kendisi de kaygı yaratır.

Obsesif kompulsif bozukluk spektrumunda yer alan bir rahatsızlıktır. Yolunan kılların yendiği de görülebilir. Buna bağlı midede ve bağırsaklarda rahatsızlıklar oluşabilir. Yolunan bölgede tahrişler ve dengesiz tüy gelişimi gözlenebilir. Her kişide çok yoğun olarak rastlanmayabilir ve kişi bu özelliğini sosyal çevrede gözlenmeyecek seviyede tutabilir. Ağır vakalarda ise sosyal ilişkilere de ciddi zararlar verilebilir ve utanç e zorlanma duygusundan kişi sosyal yaşamını kısıtlayabilir.

Saç Yolma (Trikotilomani) Belirtileri Nedir?

Saç yolma bozukluğunun en temel özelliği kişinin kendi saçını tekrarlayan ve engellenemeyen bir şekilde çekmesi, koparması ve yolmasıdır. Vakalarda sıklıkla rastlanılan bölgeler; kafa derileri, kaslar ve göz kapaklarıdır. Bunlara kıyasla daha az rastlanılan bölgeler yüz, kasık ve genital bölgeleri içerir. Saç yolmayı azaltmak veya kesmek için çaba harcanmış ve başarısız olunmuş olabilir. Yolduktan sonra rahatlama hissi meydana gelebilir. Ancak tekrarlanan yolmada yolmanın kendisi rahatsızlık verebilir.

Çekilmiş saç yenebilir, oynanabilir, yüze veya cilde sürülebilir veya yere atılabilir. Kel bölgelere sebebiyet verebilir. Kontrolsüz hissedilen saç yolma dürtüsü vardır. Sıklıkla anksiyete ve depresyonla ilişkisi gözlenmiştir.

Saç Yolma (Trikotilomani) Nedenleri Nedir?

Kişi erken çocukluk döneminde saç yolma yöntemini deneyip anksiyetesini gidererek bunu zaman içinde baş etme yöntemi olarak geliştirmiş olabilir.

Erken çocuklukta ayrılık anksiyetesi de saç yolmaya sebep olabilir, çocuk ebevyne olan sinirini kendinden çıkarıyor olabilir. Çünkü bu siniri ebeveyne iletemez ve dışa vuramaz. Baskıcı ve otoriter ebeveynlerin çocuklarında daha sık rastlanır. Bir nevi çocuk iç sıkıntısını kendinden çıkarır ve rahatlar.

Çocuk bu yöntemi ailesinden görmüş olma ihtimali de yüksektir. Çocuğun gözünde bu eylem iyi bir baş etme yöntemi olmuş olur ebeveyni uyguladığından dolayı.

Yoğun stres, anksiyete, depresyon ve obsesif kompulsif bozukluk bu davranışın oluşma ihtimalini arttırır.

Saç Yolma (Trikotilomani) Tedavisi Nedir?

Saç yolma için başlıca tedavi yöntemleri psikoterapi, ilaç tedavisi ve bunların kombinasyonudur.

Maruz kalma tedavisiyle kişiye sakin kalma teknikleri ve telkinleri öğretilir. Kişinin hastalık seviyesine uygun korku durumlarına maruz bırakılıp beceri geliştirmesi hedeflenir.

Bilişsel davranışçı terapiyle kişinin duygu-düşünce-davranış döngüleri incelenerek hastalığı devam ettirici ve hastalığı oluşturan döngüler keşfedilir. Ardından düşünce ve davranış teknikleriyle daha sağlıklı döngüler oluşturulması hedeflenir.

Psikodinamik terapi ile kişinin bilinçdışında fark etmediği nesne ilişkileri, savunma mekanizmaları ve travmatik süreçlerin kişilik algısında nasıl roller aldığı ve saç yolma ile ilişkisi araştırılır. Etmenlerin keşfedilmesi ile kişinin soruna yol açan döngülerde yeni davranışlar geliştirmesi mümkün olacaktır.

Psikoterapi uygun durumlarda psikiyatriniz tarafından uygun görülen ilaçlarla beraber daha işlevli kılınabilir. İlaç ve terapi sürecinin beraber yürütülmesi için profesyonel ve güvenilir bir yardım almanız çok önemlidir.

Cilt (Deri) Yolma

• Cilt (Deri) Yolma Nedir?
• Cilt (Deri) Yolma Belirtileri Nedir?
• Cilt (Deri) Yolma Sebepleri Nedir?
• Cilt (Deri) Yolma Tedavisi Nedir?

Cilt (Deri) Yolma Nedir?

Bu rahatsızlık vücudunuzun çeşitli bölgelerinde cildinizi kontrolsüzce yolmanız anlamına gelir. Çoğu kişide sivilce patlatmak veya kabuk yolmak gibi davranışlar görülebilir ancak rahatsızlık olarak ele alınan cilt yolmada bu durum kontrol edilemez. Kişi kendine zarar verse de ve bu durumdan çok rahatsızlık duysa da bunu engelleyemez. Bazı durumlarda uzun süre kendini tutup sonradan sıkça yolabilir.

Güçlü bir dürtü hisseder ve cildi yolmadan bu dürtü tatmin olmaz. Ciltte tahrişler olabilir ve yara izleri olabilir, kişi gene de bunu kontrol edemeyebilir. Bazı durumlarda kişi ‘normal’ olma arzusu ile bu ‘kusur’ gördüğü cilt parçalarını yolabilir. Bu durumda beden algısı bozukluğu ile de yakın ilişkide olabilir. Bu dürtüler genelde stresliyken daha da artar ve cilt yolma bilinçsiz gerçekleşebilir. Bu durumda stresin ardından rahatlama döngüsü bu davranışı besler.

Cilt (Deri) Yolma Belirtileri Nedir?

Cilt yolma bozukluğu, vücut odaklı olarak kronik bir şekilde sıklıkla tekrarlayan bir davranıştır. Bu bozukluğa sahip olan kişiler çil, ben, sivilce, su toplaması ya da cilt yaraları gibi ögeleri tekrar tekrar yolabilir, kopartabilir ya da yırtabilir. Bırakma amacı taşımasına rağmen kişi bunda başarılı olamayabilir. Sıklıkla tekrarlanan bir davranıştır. Kendine zarar verme durumu görülse bile bunu görmezden gelmek veya önemsememe. Cildi mükemmelleştirme amacı güdülebilir.

Kontrolsüz hissettiren bir dürtüdür. Karşı koymak çok yoğun stres yaratabilir. Cildi yolmadan dürtünün tatmin olmama hali görülür. Stres zamanlarında sıklığı ve tahribatı artar. Dürtüsellik ve can sıkıntısıyla ilişkisi yoğun gözlenir.

Cilt (Deri) Yolma Sebepleri Nedir?

Kişi beden algı bozukluğuna sahipse cildi mükemmelleştirmek için cilt yolmayı bir yöntem olarak görebilir. Aile fertlerinde gözlenen bir davranış ise çocuğun bunu modelleme ihtimali yüksektir. Erken çocuklukta dışa vurulamayan sinir çocukta cilt yolma olarak kendini gösterebilir.

Ebeveynlerin otoriter ve sert olması bu durumun riskini arttırır. Obsesif kompulsif bozukluk, anksiyete, depresyon, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bu durumun gelişiminde rol alabilir.

Yoğun stres, sinir veya korku ile baş etme amacı güdebilir. Kişinin bunu nasıl bir amaçla yaptığını anlayabilmek çok önemlidir ancak bu genelde rahatça görünür olmaz, psikolojik destek bu yolda çok önemli bir yer kaplar.

Cilt (Deri) Yolma Tedavisi Nedir?

Cilt yolma için başlıca tedavi yöntemleri psikoterapi, ilaç tedavisi ve bunların kombinasyonudur. Maruz kalma tedavisiyle kişiye sakin kalma teknikleri ve telkinleri öğretilir. Kişinin hastalık seviyesine uygun korku durumlarına maruz bırakılıp beceri geliştirmesi hedeflenir.

Bilişsel davranışçı terapiyle kişinin duygu-düşünce-davranış döngüleri incelenerek hastalığı devam ettirici ve hastalığı oluşturan döngüler keşfedilir. Ardından düşünce ve davranış teknikleriyle daha sağlıklı döngüler oluşturulması hedeflenir.

Psikodinamik terapi ile kişinin bilinçdışında fark etmediği nesne ilişkileri, savunma mekanizmaları ve travmatik süreçlerin kişilik algısında nasıl roller aldığı ve cilt yolma ile ilişkisi araştırılır. Etmenlerin keşfedilmesi ile kişinin soruna yol açan döngülerde yeni davranışlar geliştirmesi mümkün olacaktır.

Psikoterapi uygun durumlarda psikiyatriniz tarafından uygun görülen ilaçlarla beraber daha işlevli kılınabilir. İlaç ve terapi sürecinin beraber yürütülmesi için profesyonel ve güvenilir bir yardım almanız çok önemlidir.

Toplama (İstifleme, Biriktirme) Bozukluğu

• Toplama (İstifleme, Biriktirme) Bozukluğu Nedir?
• Toplama (İstifleme, Biriktirme) Bozukluğu Sebepleri Nedir?
• Toplama (İstifleme, Biriktirme) Bozukluğu Tedavisi Nedir?

Toplama (İstifleme, Biriktirme) Bozukluğu Nedir?

Biriktirme hastalığı obsesif kompulsif bozukluğu spektrumunda incelenen bir hastalıktır. Yani tüm OKB hastalıklarında görülen semptomlar görünür. Biriktirme hastalığı yaşayan insanlar gerçek değeri ne olursa olsun eşyaları elden çıkarmada veya onlardan ayrılmada güçlük çeker.

Ayrılmada duyulan güçlüğün sebebi eşyadan ayrılmanın yarattığı yoğun stres ve güvensizlik duygusudur. Olaylara hazırlıklı olma endişe vardır, bu sebeple o eşyanın bir gün çok yararlı olabileceği de düşünülür.

Eşyanın atılamaması israf yapmaktan kaçınma arzusu da etkili olabilir veya duygusal olarak çok bağlı olunmaktan kaynaklanabilir. Atılamayan eşyalar çok yer kaplar, bu kaplanan alan depoda, yatakta, herhangi bir odada veya bahçede olabilir.

Toplama (İstifleme, Biriktirme) Bozukluğu Sebepleri Nedir?

Toplama hastalığının birçok sebebi olabilir. Kişi ailesinde bu davranışı bir erdem olarak öğrenmiş olabilir ya da eşyalarını kısa süre kullanma sonucu ağır cezalar veriliyor olabilir. Kısacası ailede önemli bir değer olarak içselleştirilmiş olabilir.

Dahası, kişi zamanla içindeki sıkıntı veren duyguyla baş etmek için eşyaları biriktirmek, belki onlardan güven sağlamak, içini rahatlatmak gibi sebepleri olabilir ve biriktirme davranışı bu duygularla baş etme amacıyla zaman içinde öğrenilmiş olabilir.

Ayrıca travmatik süreçler de hastalığa zemin hazırlamış olabilir. Tüm obsesif kompulsif bozukluklarda görülen kendine ve dünyalara güvenememe, kontrolsüzlük hissi ve yoğun anksiyete çeşitli davranış kalıplarının oluşmasına sebebiyet verebilir. Tedavi bu sebeple gereklidir, kişinin davranışlarının ardında yatan travmatik süreçleri ve duyguları tanımanın hastalığın tedavisinde çok etkin bir yeri vardır.

Toplama (İstifleme, Biriktirme) Bozukluğu Tedavisi Nedir?

Toplama hastalığı için başlıca tedavi yöntemleri psikoterapi, ilaç tedavisi ve bunların kombinasyonudur. Maruz kalma tedavisiyle kişiye sakin kalma teknikleri ve telkinleri öğretilir. Kişinin hastalık seviyesine uygun korku durumlarına maruz bırakılıp beceri geliştirmesi hedeflenir.

Bilişsel davranışçı terapiyle kişinin duygu-düşünce-davranış döngüleri incelenerek hastalığı devam ettirici ve hastalığı oluşturan döngüler keşfedilir. Ardından düşünce ve davranış teknikleriyle daha sağlıklı döngüler oluşturulması hedeflenir.

Psikodinamik terapi ile kişinin bilinçdışında fark etmediği nesne ilişkileri, savunma mekanizmaları ve travmatik süreçlerin kişilik algısında nasıl roller aldığı ve toplama hastalığı ile ilişkisi araştırılır. Etmenlerin keşfedilmesi ile kişinin soruna yol açan döngülerde yeni davranışlar geliştirmesi mümkün olacaktır.

Psikoterapi uygun durumlarda psikiyatriniz tarafından uygun görülen ilaçlarla beraber daha işlevli kılınabilir. İlaç ve terapi sürecinin beraber yürütülmesi için profesyonel ve güvenilir bir yardım almanız çok önemlidir.